برررسی امکان جداسازی باکتریهای آنتاگونیست فعال ضداروینیاآمیلووار عامل بیماری آتشک از میان میکروفلور باکتریایی درختان میوه سیب و گلابی

بیماری آتشک با عامل باکتریایی erwinia amylovora (burr). winslow et al. 1920 در ایران ابتدا از ناحیه برغان کرج و از روی درختان گلابی گزارش گردید. بیماری سپس از مناطق آذربایجان غربی و قزوین درختان سیب ، گلابی، به و نیز گلسرخ گزارش شده در حال حاضر بیماری در مناطق تبریز، شمیرانات و دماوند به طور محدود و عمدتا روی درختان گلابی وجود دارد. علاوه بر میزبانهای یاد شده عامل بیماری در منطقه کرج از روی درختان و درختچه های مبتلای زالزالک ، ازگیل و پیراکانتا نیز جدا شده است . علائم عمده بیماری شامل بلایت شکوفه ها، نکروز، سیاه شدگی و نیز سرعصائی شدن سر شاخه هاست . میوه های جوان چروکیده، سیاه و مومیایی شده، معمولا مدتها به درخت متصل باقی می مانند. در بخشهای آلوده ساقه، نکروز بافتهای چوب و آبکش نیز قابل روئیت است . در شرایط مرطوب تراوشات باکتریایی از سطوح آلوده میوه های نارس ، تنه و شاخه ها جریان می یابد. در بررسی اخیر ابتدا تعدادی جدایه باکتریایی از عامل بیماری از میزبانهای سیب و گلابی از مناطق مختلف قزوین و کرج جداسازی شده و با انجام یک سری آزمایشات اولیه بر روی آنها erwinia amylovora بودن و همچنین قدرت بیماری زایی آنها اثبات گردید و در مراحل بعدی تحقیق مخلوطی از چند جدایه دارای قدرت بیماریزایی مورد استفاده قرار گرفتند. این جدایه ها همگی لوان مثبت ، کاتالاز مثبت ، گرم منفی و قادر به تحریک فوق حساسیت در برگهای توتون و شمعدانی و تولید تراوشات باکتریایی بر روی میوه های نارس گلابی بودند. واکنشهای اکسیداز در آنها منفی، احیا نیترات منفی، اوره آز منفی بودند. همگی بی هوازی اختیاری بودند. تولید اندول منفی، هیدولیز ژلاتین مثبت ، هیدلیز آرژنین منفی بوده، قادر به استفاده از گلوکز، ساکارز، هالوز، فروکتوز، ریبوز، گلیسرول، گالکتوز، مانیتول و سالیسین به عنوان منبع کربن بودند ولی از لاکتوز، مالتوز و سوربوز استفاده نکردند. برای جداسازی عوامل ساپروفیت باکتریایی نیز از مناطق مختلف کشور اعم از کرج، قزوین، ارومیه، تبریز، شبستر، شهریار و غیره نمونه برداری و تعداد 113 جدایه باکتریایی جداسازی شد. جداسازی عوامل ساپروفیت بر روی محیط کشت آگار غذایی صورت گرفت . برای تعیین وجود خاصیت آنتاگونیستی در این استرینها در دو مرحله آزمایشگاهی (بر روی محیطهای کشت) و نیمه آزمایشگاهی (بر روی قطعات میوه نارس گلابی) آزمایشات آنتاگونیستی صورت گرفته و نهایتا از میان جدایه های مورد آزمایش تعداد 14 جدایه که قادر به بروز خاصیت آنتاگونیستی در هر دو مرحله بودند بعنوان جدایه های کاندید انتخاب شدند. با انجام آزمایشات مختلف بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی بر روی 14 جدایه مذکور نهایتا مشخص گردید که یکی از جدایه ها به گونه pseudomonas fluorescens، چهار جدایه به گونه (agglomerans pantoea) erwina herbicola و نه جدایه به جنس entrobacter spp. تعلق دارند. با توجه به نتایج بدست آمده، دو باکتری e. herbicola و p. fluorescens بعنوان عوامل آنتاگونیست مناسب برای طی مراحل تکمیلی جهت معرفی برای استفاده در مبارزه بیولوژیک پیشنهاد گردیدند. در مورد جدایه های آنتاگونیست entrobacter spp. نیز بدلیل وجود اختلافاتی مابین جدایه ها در واکنش به آزمایشات تشخیصی جهت بررسی بیشتر برای تعیین بهترین گونه در امر مبارزه بیولوژیک معرفی گردیدند.